وبلاگ

 انسان به حکم فطرت خود مایل است که آزاد باشد و هیچ قید و بندی که لازمة زندگی جمعی است نپذیرد اما به حکم تجربه دریافته است که بدون زندگی جمعی قادر نیست به زندگی خود ادامه بدهد امّا با مشارکت، همکاری و ارتباط با دیگران بهتر می تواند از مواهب خلقت بهره بگیرد. از این رو به ارتباط با دیگران روی آورده است. امام علی (ع) به عنوان هادی و نجات دهندة  همة  انسانها به دنبال این است که همة انسانها بدون گوشه گیری، انزوا طلبیدن و در جریان روند اجتماعی جامعه و در ارتباط با یکدیگر راههای سعادت و کمال را طی می کنند. لذا دستور العمل های خود را پیرامون این مهم در کتاب ارزشمند نهج البلاغه بیان کرده است.

سعدی شیرازی نیز به عنوان یک حکیم ، به تمام ابعاد وجودی انسان و نیازهای او آگاه است، بنابراین با مطالعة دقیق آثار او می توان سرنخ های زیادی پیرامون مسائل اجتماعی به ویژه نحوة ارتباط او با گروه های مختلف به ما بدهد که امروزه مدرّسان منابع انسانی و علوم اجتماعی با آن آشنا هستند ونویسنده به دنبال آن است که توصیه های این دو بزرگوار در مورد روابط اجتماعی و نحوة ارتباط با اقشار مختلف جامعه را از پیکرة آثار ارزشمند آنها استخراج نماید و به جامعة بشری عرضه نماید. این تحقیق به روش کتابخانه ای و بر مبنای سندکاوی صورت می پذیرد و نگارنده  امید دارد تا تلاش های ناچیز وی بتواند آنگونه که شایسته و بایسته است حقّ مطلب را ادا نماید.

 

• هدف های تحقیق

الف-هدف  اصلی تحقیق:بررسی روابط اجتماعی در آثار سعدی و تطبیق آن با نهج البلاغه

 

ب-هدف های فرعی تحقیق

 

 1-بررسی و نمایاندن روابط اجتماعی و بیان ارزشهای دینی و ادبی آن.

 

 2-دیدگاه امام علی (ع) در مورد ارتباط با گروه های مختلف مردم.

 

 3- دیدگاه سعدی شیرازی در مورد نحوة ارتباط با گروه های مختلف مردم.

 

 4-تفاوت ها و شباهت های دیدگاه های آنان در زمینه های مختلف.

 

1-5- ضرورت انجام تحقیق

 

 گذشته را چراغ آینده دانسته اند، ملّتی که تاریخ پربار و پرشکوهی را پشت سر گذاشته، با آموختن فرهنگ ها و آداب و رسوم ها و نحوة ارتباط با گروه های مختلف جامعه، می تواند گردن فرازانه در میان ملّت های دیگر سرراست کند و داعیة رهبری و بزرگی برملّتهای بی تاریخ را داشته باشد.به دلیل آنکه بزرگان ما آثار ارزشمند زیادی را در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی نوشته اند لذا در حال حاضر استخراج این مطالب و مدوّن ساختن آنها می تواند مایة افتخار جامعة ما  در برابر کشورهای دیگر باشد.

 

 با این توصیف ضرورت پژوهش و مطالعه دربارة اوضاع اجتماعی و شناخت نحوة ارتباط با گروه ها و اقشار مختلف جامعه، آشکار است. مطالعة نهج البلاغه و هم چنین آثار سعدی، ما را تا حدّ زیادی با نحوة ارتباط با دیگران آشنا می سازد.

 

1- 6-استفاده کنندگان از نتایج تحقیق:

 

 1-استادان، پژوهشگران و  دانشجویان زبان و ادبیّات فارسی

 

2-دانشگاهها و مراکز پژوهشی

 

3-دانشجویان رشتة علوم اجتماعی و علاقه مندان به مباحث جامعه شناختی

 

 

 

 1-7-سؤالها و فرضیه های تحقیق

 

 1-روابط اجتماعی چیست؟

 

2- ضرورت شناخت روابط اجتماعی در گذشته چیست؟

 

 3-از دیدگاه امام علی (ع) ارتباط با گروه های مختلف جامعه چگونه باید باشد؟

 

4-از دیدگاه سعدی شیرازی، ارتباط با گروه های مختلف چگونه باید باشد؟

 

 5-امام علی (ع) بسیار به نحوة ارتباط با دیگران اهمیّت داده اند.

 

6-امام علی (ع) معتقد اند با هر کسی متناسب با مقام و جایگاه او باید ارتباط برقرار کرد.

 

7-سعدی شیرازی معتقد است در ارتباط با دیگران باید آداب و اصول خاصّی را رعایت کرد.

 

1- 8-تعریف مفاهیم مطرح شده در سؤالها یا فرضیه های تحقیق

 

 1-اجتماع: واژه ی اجتماع به طور تحت الّفظی توصیفی است از گردهمایی دو یا چند نفر و از این نظر با واژة گروه مترادف است. غالباً تعاریفی که جامعه شناسان از جامعه به دست داده اند با یکدیگر شباهت دارد و نکات مشترکی در آنها دیده می شود. بسیاری از متفکّرین، جامعة انسانی را با بدن انسان مقایسه کرده اند که این شیوة تفکّر را باید در یونان قدیم جست و جو کرد، جهت ارائة تعریفی جامع از جامعه، باید چنین اذعان داشت که یک جامعه، جمعیتی سازمان یافته از اشخاص است که با هم در سرزمینی مشترک سکونت دارند، با همکاری در گروه ها نیازهای اجتماعی، ابتدایی و اصلی شان را تأمین می کنند و با مشارکت در فرهنگ مشترک به عنوان یک واحد اجتماعی متمایز شناخته می شوند.

 

 2-ارتباط فرد و اجتماع: این موضوع که انسانها در ارتباط با دیگران از آنها تأثیر می پذیرند و می توانند در دیگران تأثیرگذار باشند؛ مورد تصدیق تمامی روان شناسان و جامعه شناسان می باشد. در این دنیا، در امتداد زندگی با هر گونه صورت و کلام و کردار مواجه می شویم که هر یک از آن پدیده ها می تواند در ما تأثیری ایجاد کند. چگونگی ارتباط و تعامل با افراد جامعه می تواند در میزان این تأثیرپذیری نقش مؤثّری داشته باشد.

 

 3-ارتباط: عبارت است از فنّ انتقال افکار، اطلاعات و رفتارهای انسانی از یک شخص به شخص دیگر. به طور کلّی هر فرد برای ارتباط با دیگران و انتقال پیام های خود به ایشان از وسایل مختلف استفاده می کند.

 

1-9-واژه های کلیدی طرح تحقیق

 

ارتباط اجتماعی ، بوستان وگلستان ، نهج البلاغه ، امام علی علیه السلام ، سعدی شیرازی وادبیّات تطبیقی

 

1-10- پیشینۀ نظری و تجربی

 

 الف) مبانی و چهارچوب نظری انجام پژوهش: از آنجا که موضوع ارتباط مسئلة مورد بحث بسیاری از جوامع بوده است،پیشینه ای با قدمت بسیلر برایش در نظر گرفته می شود. از جمله  آثار بسیاری با موضوعات و عناوین اجتماعی پدید آمده اند به طوری که این گونه  آثار را در حوزة ادبیات تعلیمی جای می دهند. در نهج البلاغه نیز مسائل ارزشمند زیادی پیرامون روابط اجتماعی  در لابه لای خطبه ها،نامه ها و حکمت ها ذکر شده است.پیرامون روابط اجتماعی در آثار سعدی نیز مطالب زیادی ذکر شده و تحقیقات ارزشمندی نیز انجام شده است در خصوص نهج البلاغه نیز پژوهش های مختلف زیادی صورت گرفته است.اما در مورد بررسی روابط اجتماعی در آثار سعدی و تطبیق آن با نهج البلاغه پژوهش مستقلی یافت نشد،بلکه همانگونه که گفته شد در مورد هر کدام از آنهاکتابها،مقالات و پایان نامه هایی تألیف شده است که در این پژوهش به تناسب موضوع از برخی از آنها می توان استفاده کرد.

 

 ب- چکیدة تحقیقات انجام شده در ایران

 

بر اساس بررسی های به عمل آمده تاکنون پژوهشی در موضوع بررسی روابط اجتماعی در آثار سعدی و تطبیق آن با نهج البلاغه انجام نگرفته است.البته مقالات ،پایان نامه ها و کتابهای زیادی در ابعاد مختلف روان شناسی ،جامعه شناسی ،انسان شناسی و….از دل کتاب ارزشمند نهج البلاغه و آثار سعدی استخراج شده است.از جمله روان شناسی زن در نهج البلاغه،امام علی و روابط مردمی در نهج البلاغه،شناخت مفاهیم سازگار با توسعه در ادب فارسی و……

 

1-11-روش اجرای تحقیق

 

الف) نوع تحقیق بر اساس طرح تحقیق و اهداف تحقیق:

 

این تحقیق از گونة پژوهش های کتابخانه ای می باشد . نگارنده پس از بررسی، طبقه بندی و مقایسة منابع، نکات لازم را در قالب فیش یادداشت نموده و نتایج فراهم آمده، پس از تجزیه و تحلیل جامع ثبت خواهد شد.

 

 ب) شیوةجمع آوری داده ها: درمرحلة نخست پس از مشورت با استادان گرانقدر و با توجه به علاقه ای که به بررسی روابط اجتماعی داشتم،موضوع«بررسی روابط اجتماعی در آثار سعدی و تطبیق آن با نهج البلاغه»برای پایان نامه انتخاب شد. سپس کتب اجتماعی متفاوت جهت آشنایی با روابط اجتماعی مطالعه شد و در مرحلة بعدی  مطالب مرتبط درکتبی که در این زمینه مورد مطالعه قرار گرفته بودند استخراج شده و بعد از تجزیه و تحلیل جامع ثبت شده اند.

 

– ابزارهای تحقیق:

 

1)کتاب و کتابخانه

 

2)مقالات و پژوهش های مرتبط با موضوع

 

3) برگة یادداشت(فیش)،لوازم التّحریر

 

4) شبکه های مجازی (اینترنت) و نرم افزارهای مرتبط